VINPA

Doanh thu của Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Lọc hóa dầu Bình Sơn năm 2013 lên tới hơn 145 nghìn tỉ đồng, nộp ngân sách Nhà nước trên 26 nghìn tỉ đồng. Những con số biết nói tiếp tục đặt BSR vào vị thế top đầu các đơn vị trong Tập đoàn. Tuy nhiên, để đối phó với những cạnh tranh đang tiềm ẩn, ban lãnh đạo BSR xác định toàn công ty không ngủ quên trên chiến thắng, mà tất cả khẩn trương bắt tay vào những công việc mới.

Năng lượng Mới có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hoài Giang, Chủ tịch Hội đồng thành viên BSR về những định hướng lớn cũng như những thách thức của Nhà máy lọc dầu Dung Quất và các dự án đầu tư vệ tinh trong tương lai.

Chủ tịch Hội đồng Thành viên BSR Nguyễn Hoài Giang

PV: Năm 2013 đã khép lại với thành công rực rỡ của Công ty. Xin ông điểm nhanh những công việc BSR đưa vào kế hoạch cho năm 2014!?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Trước đây, mỗi khi nhắc đến vấn đề nâng cấp, mở rộng nhà máy lọc dầu Dung Quất, mọi người thường nghĩ chắc phải xa xôi lắm. Nhưng không phải, ngay giờ đây, lãnh đạo Công ty xác định đây đã là vấn đề khẩn cấp, nghiêm túc cần giải quyết hàng đầu. Đó chính là mối quan tâm hàng đầu của BSR trong năm 2014 và ngay hiện nay.

Kế đó là nguồn dầu thô cho nhà máy, bởi nó liên quan đến chiến lược phát triển của Công ty. Theo dự báo, trong vòng vài năm tới, nguồn dầu thô trong nước cung cấp cho nhà máy sẽ sụt giảm. Bài toán làm sao đảm bảo nguồn dầu thô đầu vào với tính hóa lý tương ứng để sử dụng cho đến khi hoàn thành công tác nâng cấp, mở rộng cũng là một việc rất lớn rồi.

Dự kiến công tác nâng cấp, mở rộng nhà máy cần tới 6-8 năm để hoàn tất. Như vậy, cứ cho rằng trong năm 2014 Dung Quất tìm được đối tác để tiến hành, thì phải tới 2020-2022 mới xong xuôi. Từ bây giờ đến lúc đó, nguồn dầu thô đầu vào ít nhất phải được đảm bảo cung ứng ở mức đáp ứng đủ công suất thiết kế (6,5 triệu tấn/năm). BSR đang gia tăng tìm kiếm nguồn dầu thô phổ biến trên thế giới có thể pha trộn vào nguồn dầu thô hiện tại nhằm giảm sức ép đối với những vấn đề nguyên liệu đầu đầu vào.

Bên cạnh đó, BSR cũng đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án phân xưởng thu hồi lưu huỳnh (SRU) để gia tăng tỉ lệ pha trộn dầu thô vào nguồn hiện tại. Hai cách trên đều hướng tới mục tiêu đảm bảo ổn định và an toàn đối với nguồn nguyên liệu đầu vào cho đến khi hoàn tất nâng cấp, mở rộng nhà máy.

Về công tác nâng cấp, đây là vấn đề rất lớn bởi liên quan trực tiếp đến chi phí về vốn. Theo tính toán ban đầu, mở rộng nhà máy tăng công suất lên 10 triệu tấn/năm cần nguồn vốn khoảng từ 1,5 - 2,5 tỉ USD tùy theo cấu hình và công nghệ kỹ thuật lựa chọn. Mục tiêu là đáp ứng đa dạng hóa sản phẩm đầu ra, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường và quan trọng nhất là nhà máy mới sẽ sử dụng được những nguồn dầu phổ biến, giá thành hạ và dễ tìm hơn trên thế giới (dầu chua-PV). Trên thực tế, ngay sau khi nhận bàn giao nhà máy, chúng tôi đã bắt tay ngay vào tìm kiếm đối tác bởi nhìn thấy những khó khăn của Dung Quất từ sau 2015. Đó là lí do vì sao hiện tại ban lãnh đạo BSR đã đặt vấn đề mở rộng nhà máy vào tình trạng “khẩn cấp” và trong trường hợp được sự cho phép của cấp thẩm quyền, BSR sẵn sàng chủ động tiếp xúc với các đối tác để tự thu xếp, tìm kiếm nguồn vốn khả thi.

PV: Đã từng có những đối tác đến và đặt vấn đề về nguồn vốn này, liệu chi tiết của những cuộc gặp đó có phải quá bí mật của BSR không, thưa ông?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Đối tác nào đến với chúng ta cũng đều thiện chí. Phần vì cơ hội làm ăn ở Việt Nam rất mở, phần vì sự ổn định nội tại của thể chế và đặc biệt là uy tín cũng như thực lực của Petrovietnam. Tuy nhiên, vấn đề hợp tác lại luôn nằm ở lợi ích chứ không có bí mật gì cả. Sau khi những điểm quyền lợi chưa gặp nhau, chưa thống nhất được thì vui vẻ hẹn gặp lại thôi. Nói tóm lại, vấn đề quyền lợi vẫn là quan trọng nhất, phải đảm bảo win-win cả hai bên. Việc tìm kiếm đối tác luôn phụ thuộc vào sự thống nhất cao giữa chủ đầu tư (BSR-PV) và các đối tác.

PV: Như vậy vào thời điểm hiện tại, công tác tối ưu hóa sản xuất - kinh doanh hàng ngày vẫn là quan trọng nhất với BSR?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Chúng tôi luôn xác định quá trình tối ưu hóa trong vận hành sản xuất và kinh doanh thương mại của BSR là để nâng cao hiệu quả, hiệu suất, phát triển bền vững, đảm bảo vận hành an toàn, ổn định NMLD Dung Quất đã và đang là công việc hàng ngày.

Tối ưu hóa về nguồn dầu thô đầu vào (rẻ nhất, đầy đủ, nhanh nhất). Chi phí cho nguồn dầu thô chiếm tới 94 – 95%, vì vậy chỉ cần rẻ được 1% giá thành dầu thô đầu vào là bằng hàng chục, hang trăm % những chi phí tiết kiệm còn lại. Tối ưu hóa nguồn dầu thô đầu vào còn tạo ra cơ cấu sản phẩm có lãi nhất, tăng thêm cho sản xuất kinh doanh.

Tối ưu hóa lượng hành hóa, vật tư, thiết bị trong kho, kể cả tồn kho dầu thô đầu vào, sản phẩm (xăng, dầu…) lẫn tồn kho vật tư, phụ tùng thay thế hay xúc tác hóa phẩm v..v. Thêm vào nữa, thời tiết ở vùng Dung Quất rất khắc nghiệt. Chỉ riêng việc lưu giữ dầu thô như thế nào để vừa tiết kiệm, lại vừa đảm bảo đầy đủ nguồn nguyên liệu cho Nhà máy vận hành trong mùa bão cũng là cả một vấn đề.

Bên cạnh đó, chúng ta hiện chỉ có 1 nhà máy lọc dầu duy nhất, vì vậy BSR không nhận được bất cứ sự hỗ trợ của nhà máy xung quanh như những nơi khác. Tất cả phụ tùng thay thế, bơm quạt, máy nén, thiết bị liên lạc của nhà máy… đều do nước ngoài sản xuất. Có những loại phụ tùng cần vài tháng để đặt hàng, vận chuyển, bàn giao. Đảm bảo vật tư phụ tùng ở mức tối thiểu nhưng tuyệt đối không được thiếu và bị động. Cứ tưởng tượng nếu nhà máy phải dừng vận hành và chờ hàng tháng trời để thiết bị thay thế về thì thật khó chấp nhận. Bài toàn tối ưu hóa phụ tùng thay thế là một bài toán cực kỳ phức tạp, nói ra thì dễ nhưng để làm được lại không hề đơn giản. Nó liên quan trực tiếp đến trách nhiệm của người đứng đầu bộ máy chỉ đạo và điều hành và đặc biệt là kinh nghiệm vận hành, bảo dưỡng của đội ngũ cán bộ kỹ thuật.

Thêm nữa, mất mát do hao tổn năng lượng phụ trợ cũng là một vấn đề lớn không kém. Nhà máy phải tự sản xuất điện, hơi, khí… để phục vụ cho từng công đoạn vận hành tổng thể. Nếu tiết kiệm được vài % của công đoạn này thì cũng đã là cả trăm tỉ đồng rồi. BSR đã hình thành và khởi động dự án tiết kiệm năng lượng được một thời gian và cho thấy hiệu quả tức thì.

Tuy nhiên, tiết kiệm như thế nào để không ảnh hưởng đến nhà máy? Cái khó nhất của tiết kiệm là xác định bằng được ranh giới giữa những việc cần làm, đáng làm và những việc không cần làm, không đáng làm. Cái gì cũng có hai mặt, tiêt kiệm quá sẽ gây ra những bất cập, rủi ro thực sự trong vận hành nhà máy. Ví dụ nếu quá tiết kiệm về tồn kho vật tư, lưu kho quá ít đến lúc phụ tùng thiếu thì nhà máy phải dừng (hoạt động), cho nên chúng ta phải điều tiết cho hợp lý. BSR đã và đang duy trì được trạng thái “cân bằng động” trong quá trình tối ưu hóa vật tư, phụ tùng thay thế. Tiết kiệm, bản thân trong đó là chúng tôi biết mình phải làm gì có lợi nhất cho nhà máy, không thể đánh đổi những “phong trào tiết kiệm” để mang lại rủi ro khó lường trong vận hành sản xuất.

Bỏ ra 1 đồng vốn thì phải thu về 1,5 – 1,7 đồng nhờ giảm thiểu hao phí năng lượng, nâng cao hiệu quả, năng suất, công suất của các đơn vị đó, cho ra những sản phẩm tốt hơn, hiệu quả hơn, năng suất hơn. Tôi cho rằng các công trình, dự án lớn sử dụng hình thức này mới tiết kiệm đáng kể các chi phí, là điều cần hướng đến trong tương lai.

PV: Con người luôn là trung tâm của mọi thành công. Đảng ủy, HĐTV và ban lãnh đạo BSR đã làm gì để làm “mạnh” hơn con người Dung Quất?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Trải qua hơn 15 năm xây dựng dự án NMLD Dung Quất, những cán bộ kỹ sư, CNVC của BSR ngày nay đã trưởng thành rất nhiều, “mạnh” hơn rất nhiều. Bằng chứng là có nhiều CBCNV từ Dung Quất được cử đến các dự án, công trình lớn khác của ngành Dầu khí và đang giữ những cương vị lãnh đạo, quản lý chủ chốt. Chúng tôi xác định, nguồn vốn quý báu nhất của BSR hiện nay và trong tương lai chính là đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ sư, chuyên gia và công nhân kỹ thuật được đào tạo bài bản, chính quy với tiêu chuẩn quốc tế, tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong quá trình xây dựng, vận hành nhà máy, đủ khả năng đưa nhà máy phát triển bền vững và hơn nữa có thể trợ giúp các nhà máy lọc dầu khác của Việt Nam trong thời gian tới.

Để làm “mạnh” hơn con người ở Dung Quất, thiết tưởng không cần gì hơn sau những thử thách cam go, thăng trầm của dự án NMLD Dung Quất, của thời tiết và khí hậu miền Trung, về điều kiện sinh hoạt cũng như lao động, về những hy sinh gian khổ hơn 15 năm qua…. Có chăng người lao động BSR giờ đây đang cần những chính sách tạo động lực cụ thể từ phía các cấp quản lý, để ai trong số họ cũng được cống hiến và có cơ hội trưởng thành từ một nơi mà họ đã và đang quyết tâm gắn bó như một quê hương thứ hai.

PV: Cuối Quí II/2014, được biết Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ bước vào đợt bảo dưỡng lớn thứ 2 với nội lực kỹ sự, người lao động Việt Nam. Ông có thể thông tin thêm về đợt bảo dưỡng này?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Để nói về đợt bảo dưỡng này thì chúng ta phải trở lại đợt bảo dưỡng tổng thể lần đầu. Lần đầu tiên là vào Quí III/2011, nhà thầu SK Energy chỉ huy toàn bộ quá trình O&M.

Lần này chúng tôi đã có kinh nghiệm, từ khâu chuẩn bị, từ xúc tác hóa phẩm, phụ tùng thay thế đến lập kế hoạch, điều động thiết bị, điều động con người phối hợp với các nhà thầu. Năm 2011, chúng ta đi mua phụ tùng, thiết bị lần đầu tiên, thêm sự rèn rũa, rút kinh nghiệm trong mấy năm qua thì lần này sẽ hiệu quả hơn. Tất nhiên điều quan trọng nhất vẫn là không được chủ quan, mọi việc phải tuyệt đối an toàn, kế đó là hiệu quả thực tế.

Đợt bảo dưỡng này dự kiến kéo dài từ 52-57 ngày. Tuy nhiên, trên dưới Công ty xác định phấn đấu kết thúc đợt bảo dưỡng sớm 5-7 ngày, bởi 1 ngày sản xuất kinh doanh là cực kỳ quan trọng đối với Công ty. Lãnh đạo Tập đoàn chỉ đạo rõ, Hội đồng thành viên BSR sẽ chịu trách nhiệm chính và Tổng giám đốc phải trực tiếp điều hành đợt bảo dưỡng này.

Cá nhân người lao động BSR cũng ý thức rằng đây là cơ hội để thể hiện năng lực của mình, khẳng định bản lĩnh, kinh ngiệm và trí tuệ BSR. Dù rất khó khăn nhưng tôi tin mọi việc sẽ vận hành theo đúng hướng của nó.

PV: Như vậy, sự thành công hiện tại của BSR có thể thấy rõ đã đến từ sự đoàn kết nhất trí trong suy nghĩ và hành động của tập thể ban lãnh đạo cũng như quyết tâm của người lao động BSR?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Chúng tôi không chủ quan khi khẳng định rằng, khó khăn của BSR đã được hạn chế phần lớn. Tuy vậy, nếu không có sự ủng hộ tuyệt đối từ lãnh đạo Tập đoàn, trao một cơ chế tài chính đặc biệt và phân cấp rõ ràng cho BSR thì mọi nỗ lực đó cũng không thể làm nên những thành quả hôm nay.

Đoàn kết là sức mạnh. Bắt đầu từ năm 2007, cho đến khi nhận bàn giao tháng 6/2010 là những thời điểm khó khăn nhất, gian khổ nhất, người lao động của BSR cũng như các tập thể lao động dầu khí như PV Oil, PVC, PV EIC, PTSC, PV Trans đã sát cánh bên nhau, đồng cam cộng khổ, chia sẻ hỗ trợ nhau hoàn thành công việc. Khối đoàn kết đó tiếp tục được BSR duy trì đến tận bây giờ. Công việc là trên hết, nếu mỗi cá nhân phải hy sinh quyền lợi cá nhân mình thì ai cũng vui vẻ chấp nhận.

PV: Trở lại vấn đề cạnh tranh vào cuối thập kỷ này, khi hàng loạt dự án nhà máy lọc dầu hoàn tất, dường như BSR sắp bước vào một cuộc chiến thực thụ?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Tôi vẫn thường nói với anh em: “Dung Quất không phải là ốc đảo, không phải nơi để chúng ta mãi mãi tự hào là duy nhất, là một mình một chợ!” BSR không ngủ quên trên chiến thắng, mà luôn tỉnh táo nhìn về phía trước, nhìn rõ sự cạnh tranh khốc liệt và những rủi ro trên đường đi tới. Sở dĩ tôi nói vậy là vì vào năm 2018 đến 2020 sẽ xuất hiện sự cạnh tranh khốc liệt của hàng loạt nhà máy lọc dầu như Vũng Rô, Nghi Sơn hay thậm chí cả Nhơn Hội, Long Sơn chưa biết chừng, nếu họ quyết định đầu tư nhanh. Các nhà máy được xây dựng sau chắc chắn sẽ sử dụng công nghệ kỹ thuật hiện đại hơn, hiệu suất cao, cơ cấu sản phẩm hiện đại hơn, hao hụt ít hơn, và đặc biệt cơ chế vận hành theo mô hình tư bản sẽ gọn nhẹ và đặc biệt hiệu quả, tính cạnh tranh ắt sẽ gay gắt.

Làm sao để cạnh tranh khi BSR chỉ có 01 (một) lợi thế duy nhất là đi trước? Thuận lợi, ưu đãi sẽ không còn nữa, càng ngày thách thức và tất nhiên từ đó rủi ro sẽ xuất hiện với mật độ khó kiểm soát. Thậm chí kể cả vấn đề con người, ai dám chắc con người của Dung Quất là ổn định khi các dự án khác bung ra những chính sách ư đãi cao hơn! Đấy là còn chưa kể những yếu tố khách quan như tỷ giá ngoại tệ, giá dầu thô nhập vào, giá xăng dầu bán ra, rồi thời tiết… đều ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. May mà năm nay tỷ giá ổn định, không cứ phải bù hàng ngàn tỉ đồng như 2011 thì chịu thật. Thêm nữa, nhà máy lại ở một nơi thời tiết khắc nghiệt như miền Trung thì vấn đề đối mặt với siêu bão, siêu lũ là thường xuyên.

Năm 2010 chúng ta nhận nhà máy, chúng ta từng xác định với nhau Dung Quất còn quĩ 7-8 năm để thay đổi. Sản phẩm của BSR hiện nay cũng mới chỉ đáp ứng tiêu chuẩn động cơ EURO2, trong khi đến 2020 tiêu chuẩn đó phải là EURO4 rồi.

PV: Vậy giải pháp của Ban lãnh đạo được đặt ra để nắm lấy lợi thế duy nhất về thời gian trước khi thị xuất hiện thêm nhiều ông lớn lọc hóa dầu là gì, thưa ông?

Chủ tịch Nguyễn Hoài Giang: Bất kể thách thức, khó khăn nào nào cũng có giải pháp cả. Vấn đề là chúng ta có quyết liệt hay không? Với những nguồn lực trong tay, chúng ta phải kịp thời mở rộng, phát triển lên, đón đầu công nghệ, gia tăng tính cạnh tranh của BSR. Có 3 vấn đề lớn, đó là hiệu quả hiệu suất về công tác vận hành sản xuất kinh doanh; hiệu quả hiệu suất đầu tư trong tương lai; và hiệu quả hiệu suất về công tác nhân sự. Lợi thế về thời gian phải được cụ thể hóa, lượng phải được biến đổi thành chất thực tế.

PV: Xin cám ơn ông về cuộc trao đổi!