Trung Quốc sẽ khuấy động thị trường dầu thế giới như thế nào?
03:55 SA @ Thứ Hai - 12 Tháng Hai, 2018

Trung Quốc, nước mua dầu lớn nhất thế giới, đang mở một thị trường trong nước để giao dịch hợp đồng tương lai về dầu mỏ.

Nền kinh tế số hai thế giới đã ấp ủ kế hoạch này trong nhiều năm. Sở Giao dịch Năng lượng Quốc tế Thượng Hải (INE), một đơn vị của Sàn giao dịch Tương Lai Thượng Hải (Shanghai Futures Exchange – SFT), sẽ cho phép người mua Trung Quốc tác động đến giá dầu và thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ (NDT).

Ngoài ra, thương nhân (trader) nước ngoài lần đầu tiên được phép tham gia một sàn giao dịch hàng hoá của Trung Quốc bởi vì INE được đăng ký tại khu thương mại tự do của Thượng Hải. Theo Bloomberg, điều này sẽ tạo ra nhiều tác động tới USD, khi đồng tiền này từ lâu đã mặc định như loại tiền tệ quy ước cho giá dầu.

Khi nào bắt đầu giao dịch?

Từ ngày 26/3. Các cơ quan chức năng của Trung Quốc đã tiến hành nhiều thử nghiệm và hệ thống giao dịch cũng đã đáp ứng đủ những yêu cầu cần thiết. Nhu cầu với các hợp đồng tương lai dầu mỏ của Trung Quốc đã trở nên cấp bách vào năm 2017 khi Trung Quốc vượt Mỹ trở thành nước nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới. Lượng dầu mà nền kinh tế số 2 thế giới mua vào đã đạt mức cao kỷ lục hồi tháng 1.

So sánh nhập khẩu dầu thô (triệu thùng/ngày) của Mỹ và Trung Quốc. Ảnh: Bloomberg

Tại sao điều này lại quan trọng đối với Trung Quốc?

Nó sẽ giúp Trung Quốc tạo ra ảnh hưởng với giá dầu thế giới, bên cạnh các sản phẩm tương lai dầu khác của các nước phương Tây, vốn được yết giá bằng USD. Việc yết giá các hợp đồng dầu mỏ bằng đồng NDT sẽ thúc đẩy việc sử dụng đồng tiền của Trung Quốc trong thương mại toàn cầu, một trong những mục tiêu quan trọng của đất nước. Và Trung Quốc sẽ được hưởng lợi từ việc có hợp đồng tương lai dành cho các loại dầu mà các nhà máy lọc dầu địa phương tiêu thụ nhiều nhất, khác với các loại dầu theo chuẩn của phương Tây.

Hợp đồng dầu tương lai hoạt động như thế nào?

Hợp đồng tương lai ấn định giá ngày hôm nay nhưng lại giao hàng vào một ngày xác định trong tương lai. Người mua các hợp đồng tương lai muốn tránh rủi ro giá tài sản đó tăng lên trong tương lai; các nhà đầu cơ sử dụng nó để đặt cược vào biến động giá dầu sắp tới. Năm 2017, lượng hợp đồng tương lai dầu ở New York và London đã gấp 23 lần lượng dầu giao dịch thực tế. Dầu thô là một trong những loại hàng hóa được giao dịch nhiều nhất, với hai loại hợp đồng: West Texas Intermediate - WTI, giao dịch trên sàn giao dịch New York Mercantile Exchange của Mỹ, và dầu Brent, được giao dịch tại sàn hàng hóa ICE Futures Europe ở London.

Tại sao gần đây Trung Quốc mới bắt đầu cho phép giao dịch sản phẩm tương lai?

Giá dầu thô thấp là một phần lý do. Hợp đồng dầu tương lai của Trung Quốc đã được đề xuất trong năm 2012 sau khi giá của hàng hóa này tăng lên trên 100 USD/ thùng, nhưng giá trung bình của năm 2017 là chưa tới 50 USD.

Cũng có mối lo ngại về sự biến động. Trung Quốc giới thiệu hợp đồng dầu thô tương lai trong nước vào năm 1993, những đã dừng kế hoạch này một năm sau đó vì sự biến động của loại hàng hóa này. Trong những năm gần đây, Trung Quốc được cho là đã liên tục trì hoãn hợp đồng mới do những bất ổn trong thị trường chứng khoán và thị trường tài chính. Những động thái bất ổn đó đã khiến chính quyền Trung Quốc can thiệp vào thị trường bằng cách này hay cách khác.

Các hợp đồng tương lai của các loại hàng hóa khác được giao dịch tại Trung Quốc như thế nào?

Nickel là loại hàng hóa gần nhất được niêm yết vào năm 2015; trong vòng 6 tuần, giao dịch tại Thượng Hải vượt qua các hợp đồng tương lai trên sàn giao dịch kim loại London, LME. Tại Trung Quốc, các nhà đầu cơ đóng vai trò lớn hơn, làm tăng khối lượng giao dịch nhưng cũng khiến cho các thị trường dễ biến động. Vào đầu năm 2016, người đứng đầu LME khi đó cho hay, có thể một số thương nhân Trung Quốc thậm chí không biết họ đang kinh doanh gì khi các nhà đầu tư đổ tiền vào mọi thứ từ các thanh thép gia cố đến quặng sắt.

Giá tăng mạnh không ngừng nghỉ khi Trung Quốc can thiệp vào thị trường với các quy tắc giao dịch chặt chẽ hơn, mức phí cao hơn và thời gian giao dịch ngắn hơn.

Liệu người nước ngoài có mua dầu tương lai của Trung Quốc?

Điều này vẫn còn là ẩn số. Các nhà sản xuất và kinh doanh dầu ở nước ngoài sẽ phải làm quen không chỉ với việc can thiệp thị trường thường xuyên mà còn cả việc kiểm soát dòng vốn chảy ra khỏi nền kinh tế của Trung Quốc. Việc kiểm soát dòng vốn đã được thắt chặt trong hai năm qua sau khi cú sốc đồng NDT giảm giá vào năm 2015 dẫn đến dòng vốn tháo chạy khỏi Đại lục.

Trung Quốc cũng đặt ra những rào cản tương tự với nhà đầu tư nước ở thị trường cổ phiếu và trái phiếu của nước này. Tuy nhiên, Trung Quốc gần đây đã thông qua một kế hoạch cho phép các nhà đầu tư nước ngoài giao dịch trực tiếp vào các hợp đồng quặng sắt ở lục địa.

Nhân dân tệ có thể thách thức sự thống trị của USD đối với dầu mỏ?

Theo một số nhà phân tích, điều này còn lâu mới xảy ra bởi vì thanh toán dầu bằng USD cũng là một phương tiện để phòng thủ. Shady Shaher, người đứng đầu chiến lược vĩ mô của Emirates NBD PJSC, nói rằng cần chúng ta cần phải nhìn vào dài hạn để xem xét các giao dịch bằng NDT vì Trung Quốc là thị trường chính, nhưng sẽ mất nhiều năm.

Nhà phân tích David Ficklingargues thuộc Bloomfly cho rằng Trung Quốc không có "những ảnh hướng lớn trên thị trường dầu để có thể tạo ra thay đổi như thế". Mặt khác, việc thanh toán tiền dầu bằng đồng NDT có thể trở thành một phần trong sáng kiến “một Vành đai, một Con đường” để thắt chặt mối quan hệ giữa các nước Âu - Á, bao gồm cả Trung Đông. Sự tham gia của Trung Quốc vào việc đợt IPO của Saudi Aramco có thể khiến Ả Rập Saudi chấp nhận thanh toán bằng NDT, vốn chỉ được sử dụng cho khoảng 2% thanh toán toàn cầu.

Nguồn: